Programma 2008, ‘I have a dream’
Een programma over mensenrechten
In 2008 brengt het 4 Mei-Projekt een Engelstalig muziekprogramma over mensenrechten. Wij staan er dan bij stil dat het 60 jaar geleden is dat in de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens is aangenomen.
De Universele Verklaring van de Rechten van de Mens vormt een belangrijke basis voor democratie, omdat ze de burger tegen machtsmisbruik van overheden beschermt en de plichten van overheden jegens burgers (en niet-burgers!) vastlegt. Democratie en mensenrechten moeten nog steeds worden bevochten op vervolging, onderdrukking, uitbuiting, discriminatie en ander onrecht.
In ons programma krijgen onder andere de beroemde rede van Martin Luther King, "I have a dream", de vredesrede van Kofi Annan uit 2001 over het meisje uit Afghanistan en de tekst uit de Verklaring van de Rechten van de Mens een plaats. Enkele gezongen haiku (een van oorsprong Japanse dichtvorm met eenvoudige, korte natuurobservaties) over de vlinder, het symbool voor verandering en geestelijke vrijheid, verbinden alle onderdelen met elkaar...
Het programma wordt gecompleteerd met een spectaculair pianowerk voor vier handen van de Amerikaanse hedendaagse componist George Crumb, uitgevoerd door Olga Karelova en Ronald Kedra, uitmuntende Russische pianisten en vaste begeleiders van het 4 Mei-Projekt. Klik hier voor Olga's toelichting.
Pieter Kole, dirigent, is evenals voorgaande jaren artistiek leider van het programma.
Het concert op 4 mei 2008 in de Der Aa-Kerk is geopend met een toespraak van de thans in Nederland wonende Harcourt Klinefelter, destijds medewerker van M.L. King.
Het programma
Interview OOG-radio 26 april
Achtergrond
Het beschermen van mensenrechten bleef een nationale zaak, totdat na de Tweede Wereldoorlog de Verenigde Naties werden opgericht, met als doel de wereldvrede te handhaven. De verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog zorgden voor internationale samenwerking op het gebied van handhaving van de vrede en veiligstellen van de mensenrechten. Op 10 december 1948 werd de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens vastgesteld en in aanvulling daarop in 1989 het Verdrag inzake de rechten van het kind ondertekend.
Doelstelling en belang van het project
Ondanks deze verdragen worden in veel landen de mensenrechten nog op grote schaal geschonden. Recht op veiligheid, zelfbeschikking, voedsel, vrije meningsuiting is in veel landen niet gegarandeerd. Kinderarbeid is nog wijdverbreid. Recht op eigendom, op onderwijs en op goede gezondheidszorg is in veel landen nog lang geen realiteit. Armoede is nog steeds een groot probleem.
Concert 4 Mei-Projekt, Bremen, 19 april 2008 (foto Hartmuth Bendig)
De concerten zijn in april en mei 2008.
Muziekstuk voor meerstemmig a capella koor uit 2002.
De tekst komt uit de rede die Kofi Annan uitsprak op 10 december 2001, toen hem de Nobelprijs voor de Vrede werd uitgereikt. Hij zei toen dat de levensomstandigheden die wij aan één kind bieden, de enige werkelijke toetssteen voor onze menselijkheid is: : ‘To save that one life is to save humanity itself'.
Greg Bartholomew (1957), is een Amerikaanse componist die zijn belangstelling voor poëzie en transcentie verbindt met sociaal engagement. Hij schrijft vooral muziek voor koor en voor diverse kamerbezettingen, waaronder een strijktrio voor de 75e verjaardag van zijn leermeester George Crumb, in 2004 en de 60-secondencollage 'No!George!No!' (2005).
Europese première!
Cantate voor gemengd koor met verteller en pianobegeleiding. Uitgebracht in 1963 ter gelegenheid van de 15e verjaardag van de Verklaring van de Rechten van de Mens. Vrijwel de gehele tekst van de Preambule van deze Verklaring is op muziek gezet.
Howard Hanson (1896-1981), zoon van Zweedse immigranten in de Verenigde Staten, was componist, dirigent, pianist en pedagoog. Hij studeerde, nadat hij de Prix de Rome had gewonnen, in Rome van 1921 tot 1924 bij Respighi en werd bij terugkeer in de Verenigde Staten (tot 1961) directeur van de beroemde Eastman School of Music. Op tekst van Walt Whitman schreef Hanson in 1958 ook de Song of Democracy.
Piano: Olga Karelova
Europese première!
Eerste deel uit een liederencyclus voor gemengd koor, bas en sopraansolo (uit het koor). Een authentieke opname van de beroemde rede van Martin Luther King gaat geleidelijk over in koorzang.
Dirk Brossé(1960) studeerde onder andere piano, trompet en directie. Hij schrijft voornamelijk werken voor orkest, harmonie en fanfare. In september 2007 dirigeerde Brossé het Noord-Nederlands Orkest met Pink-Floydbewerkingen en recentelijk ontving hij een hoge Vlaamse onderscheiding voor zijn betekenis voor film en musical.
Nederlandse première!
Een vierhandig werk waarin aan de piano met ongebruikelijke middelen als het bewegen van voorwerpen over de snaren ongehoorde klanken worden ontlokt: ‘explorations of altogether otherworldly colors and sonorities...’, ‘breathholding delicacy... space seems expanded and time slowed down...’. Een spectaculair stuk, voor het eerst uitgevoerd in 1979. Dit stuk alleen al, is een concertbezoek waard!
George Crumb (1929), een diep-humanistisch en wereldwijd geliefd componist, is bekend om zijn eigenzinnige behandeling van instrumenten en de symbolische, mystieke en theatrale elementen in zijn stukken. Op You Tube alvast een voorproefje van zijn genre, het stuk Tora! Tora! Tora! gespeeld door Yoong Lim...
In een halve eeuw verwierf George Crumb zo’n twintig prijzen. Hij schreef ongeveer 50 muziekstukken, waaronder koorbewerkingen van teksten van Lorca.
Piano: Olga Karelova en Ronald Kedra
Tussen de bovengenoemde stukken door zullen we vier haiku voor gemengd a-capellakoor uitvoeren. Haiku is een van oorsprong Japanse dichtvorm, ‘een eenvoudige, korte natuurobservatie, een ogenblikservaring van zijn, voelen en waarnemen’. We bezingen de vlinder, symbool voor de vrije geest, voor kwetsbaarheid en voor de mogelijkheid tot veranderen. Het werk dateert uit 2002 en bevat haiku van onder andere Kokku, Buson, Issa en Anon.
John Tavener (1944) werd in 1977 Russisch-orthodox en ging zich daarna ook in andere oosterse stromingen verdiepen. In zijn werk zijn invloeden van Messiaen aanwezig en zie je verwantschap met het werk van Pärt en de minimal music: het bestaat in belangrijke mate uit geestelijke of spirituele composities.
17e Eeuwse denkers als John Locke
en Baruch de Spinoza
formuleerden al enkele grondslagen voor de huidige mensenrechten:
Deze ideeën kregen steeds meer politieke gevolgen:
Ook in de westerse, democratische landen komen mensenrechten in het gedrang. Uit naam van de strijd tegen het terrorisme worden persoonsgegevens gekoppeld, uitgewisseld en aan marktpartijen en andere staten ter beschikking gesteld. Dit bedreigt de bescherming van de persoonlijke levenssfeer, een wezenlijk mensenrecht en een belangrijke democratische verworvenheid.
De Universele Verklaring van de Rechten van de Mens is een neerslag van de lessen die de wereld uit de verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog heeft getrokken. Wij zien een rechtstreeks verband tussen herdenken op 4 mei en strijden voor de naleving van mensenrechten, overal ter wereld, nu.
Een strijd, die nooit gestreden zal zijn, zolang staten hun eigen burgers blijven discrimineren, vervolgen, opsluiten, of zelfs ter dood veroordelen op grond van taal, kleur, geslacht, afkomst, mening, seksuele geaardheid…
Het thema van 'I have a dream' past volgens ons uitstekend bij het 4 Mei-Projekt. Pal staan voor de rechten van de mens betekent ook: het blijvend bevechten van democratische verworvenheden, zodat wij op 5 mei onze vrijheid kunnen blijven vieren! Een vrijheid die in grote delen van de wereld nog ontbreekt.
En zonder vrijheid elders is onze vrijheid een onvoltooide...
19 april
16.00 uur
Friedenskirche, Bremen
20 april
15.30 uur
Remonstrantse kerk, Groningen
27 april
15.30 uur
Bergkerk, Deventer
3 mei
15.30 uur
Podium Mozaiek, Amsterdam
4 mei
21.00 uur
Der Aa-kerk, Groningen