Koor 4 Mei-Projekt

Seizoen 2000 - 2001

"Rusland meerstemmig"

 

  Het programma "Rusland Meerstemmig" gaat over hoe verschillende componisten ieder op hun eigen manier omgaan met de onderdrukking in de Sovjet-periode. Het is ook een eerbetoon aan de rijke Russische muziekcultuur.

"Programma"

7 Liederen van Shostakovich, voor gemengd koor acapella, opus 88.

Requiem, gedicht van Anna Achmatova, voorgedragen door Hans Boland.

3 Liederen van Shostakovich voor solist, gemengd koor en piano.

5 Melodieën voor viool en piano van Prokofjev, opus 27.

In dagen van oorlog, requiem van Chesnokov voor gemengd koor acapella, opus 45.

Solisten

Dorina Kamstra, piano
Daniël Kordoubailo, viool (27 april en 4 mei)
Veselina Manikova, viool (6 mei)
Manon ter Steege, viool (13 mei)
Kees de Jong, bas
Alian Bergsma, alt

Artistieke leiding

De artistieke leiding is in handen van de dirigent Pieter Kole. Evenals in voorgaande jaren wordt speciale aandacht besteed aan de vormgeving van de optredens en aan de publiciteit.

Concertdata

27 april, 20.00u Noordlaren N.H.Kerk Lageweg 8
4 mei 21.00u Groningen Lutherse Kerk Haddingestr 23
6 mei 15.30u Zwolle Doopsgezinde Kerk Wolweverstr 9
13 mei 15.30u Amsterdam Posthoornkerk Haarlemmer Houttuinen 47

 

Inhoudelijke achtergrond

Een opmerkelijke periode van de Russische geschiedenis, de Sovjet dictatuur en in het bijzonder die onder het bewind van Stalin, vormen het hoofdkader van dit programma. Onderdrukking in naam van een ideologie is een bekend historisch verschijnsel dat steeds terugkeert in de geschiedenis. Door het lot van vijf mensen en hun manier van overleven nader te belichten wordt gepoogd om deze specifieke historische episode in een bredere context te plaatsen.

Chesnokov (1877-1944), een zeer vereerd componist in het Tsaristische Rusland stopt geheel met componeren, nadat ten tijde van Stalin zijn kerk verwoest werd. De componist Prokofjev (1891-1953) blijft componeren, maar verlaat het land na het uitbreken van de revolutie en vestigt zich in Amerika.

De componist Shostakovich (1906-1975) blijft in Rusland en verkiest noodgedwongen de positie van heilige dwaas. Hij doet verschillende concessies aan het regime, maar tegelijkertijd ontmaskert hij met zijn muziektaal het kwaad en onrecht.

Alexi Matchavariani (1913 - !995), een minder bekende componist van Georgische afkomst, had blijkbaar niet zo veel last van het regime aangezien hij voor zijn werk vele onderscheidingen van de staat kreeg.

Achmatova, een van de belangrijkste dichters van de vorige eeuw, geeft met haar gedichten stem aan de anonieme miljoenen, die leden onder de verschrikkingen van het Stalin-bewind.

Artistieke achtergrond

In dit programma is veel aandacht besteed aan het vinden van de goede verhouding tussen thema en muzikale invulling. Het feit dat de gekozen componisten uiteenlopende muziekstijlen vertegenwoordigen garandeert een boeiende muzikale samenhang. Chesnokov, de componist van de kerkmuziek, vertegenwoordigt de traditionele muziekstijl. Deze stroming is niet weg te denken uit de rijke Russische muziekcultuur. In dit programma wordt zijn requiem "In de tijden van oorlog" uitgevoerd.

Shostakovich en Prokofjev zijn beroemd geworden als de geniale en vurigste revolutionaire geesten in het muziekleven. Van Shostakovich worden twee cycli koorliederen gezongen, zeven liederen gemaakt op gedichten van pre-revolutionaire dichters en de propagandischtische liederen uit de periode 1941-1957. De "Vijf melodieën" van Prokofjev worden uitgevoerd door een pianoduo.

De muziek van Matchavariani onderscheidt zich met een bijzondere klank. Zijn muziek is gebaseerd op de rijke volksmuziektraditie, maar is tegelijkertijd modern van stijl. Zijn vijf a cappella liederen worden voor het eerst in Nederland uitgevoerd.

Programma

Het programma zal in totaal ca. 90 minuten duren. Het koor zingt ongeveer 50 minuten, waarvan een gedeelte met pianobegeleiding. De "Vijf melodieën" van Prokofjev worden uitgevoerd door Dorina Kamstra en één van de drie bovengenoemde violisten, allen professionele musici, afgestudeerd aan conservatorium.

Naast het muzikale gedeelte is er een optreden van Hans Boland. Boland is slavist en vertaler, gepromoveerd op het werk van Achmatova. Hij werkt mee aan het radioprogramma "De avonden" van de VPRO en treedt regelmatig op met zijn literaire programma's. Hij zal een gedicht van Anna Achmatova voordragen.