Op zondag 4 november zal het koor van het Bachensemble met een kleine orkestbezetting van voornamelijk professionele musici cantate 106 ‘Actus Tragicus’ uitvoeren in 2 cantatediensten. De koor- en orkestleden hebben deze cantate in 2016 en 2017 ook uitgevoerd en pakken de muziek dan snel weer op. Zelfs voor een derde jaar blijft het een feest om de ‘Actus’ te mogen spelen en zingen.

Het geheel wordt wederom weer geleid door Luuk Tuinder, die zelf ook de bas solo vertolkt.

U kunt op 4 november de cantatedienst bijwonen in:

– de Nederlands Hervormde kerk van Noordwolde om 15.00 uur;

– in de Grote of Jacobijnerkerk van Leeuwarden om 19.00 uur.

Met muzikale groet,
Bachensemble Vries

Uitleg over Cantate 106

Op 4 november om 15.00 uur wordt in de Nederlands Hervormde kerk in Noordwolde een bijzondere cantatedienst gehouden, waarin Bach’s cantate ‘Gottes Zeit ist die allerbeste Zeit’ (BWV 106), centraal staat. Dit is een van de eerste cantates die Johann Sebastian Bach schreef in een lange reeks. Hij schreef ze als muzikale omlijsting van de zondagse kerkdienst. De cantate staat ook wel bekend als de “Actus Tragicus“. Hij werd voor het eerst uitgevoerd in 1707, waarschijnlijk ter gelegenheid van de begrafenis van een oom van Bach. In de cantate wordt het sterven muzikaal verwoord als het vredig binnengaan in het paradijs.

Hoewel Bach nog maar net 22 was toen hij de cantate schreef, wordt het door kenners tot een van zijn mooiste gerekend. De bezetting is heel bijzonder: Bach beschouwde het als een uitdaging om met een beperkte begeleiding een maximum aan sfeer en muzikale illustratie te bereiken. Boven twee viola da gamba’s en continuo komen na drie maten twee blokfluiten zweven, die aanvankelijk eenstemmig spelen, maar steeds meer een subtiel gesprek met elkaar voeren. Uit een aangehouden toon ontsnappen en verdwijnen secundes (muzieknoten die een halve toon verschillen). Dit effect doet denken aan het wrijven over de rand van een kristallen glas. Zo roept Bach de helderheid van de hemelse sfeer op.

De tekst is samengesteld uit verschillende delen van de Bijbel, oude koralen en een liedboek uit Leipzig uit de 17e eeuw met teksten van Maarten Luther en Adam Reusner. In de tekst is een tweedeling te horen: het eerste deel behandelt het sterven vanuit het perspectief van het Oude Testament en het tweede deel vanuit het perspectief van het Nieuwe Testament. De woorden uit de tekst zijn niet toevallig aan de (solo)zangstemmen toegewezen. De sopraan zingt de teksten van de ziel, de alt die van de individuele mens en de tenor de teksten van de mensheid. Zoals ook in de Matthäus-Passion, zingt de bas de teksten van God en Jezus. De laatste vier woorden: Durch Jesum Christum, Amen worden triomfantelijk maar toch ingetogen neergezet. De blokfluiten zeggen Amen woordeloos na aan het einde van de cantate.

Uitvoerenden:

koor en orkest: Bachensemble Vries

dirigent: Luuk Tuinder

solisten:

Els Pieper, sopraan

Roelien van Wageningen, alt

Gerben Houba, tenor

Luuk Tuinder, bas

Toegang gratis, collecte bij de deur